Vitamin B12 eksikliği
B12 vitamini özellikle en çok karaciğer ve böbrekte olmak üzere kırmızı et olmak üzere hayvansal gıdalarda bulunan bir vitamindir. Mideden salgılanan intrinsik faktör denilen bir maddeyle barsaktan emilir. İntrinsik faktörün eksik olduğu hastalarda et yeseler bile bu nedenle B12 vitamini eksik olabilir. Karaciğerde depolanan vitamin B12’nin deposu normal şartlarda yaklaşık en az 3-4 yıl yetecek düzeydedir.
Bu vitaminin eksikliği intrinsik faktör eksikliği, emilim bozukluğu, mide bağırsak sisteminde ki problemler, karaciğer hastalıkları, bazı kan hastalıkları ve kanserlerinde, yaşlılık, gebelik, bazı ilaçların kullanımı, midenin çıkartılması, barsakta aşırı bakteri olması gibi bir çok faktör etkiler. Ayrıca beslenme alışkanlıkları ve özellikle vejetaryen olmak, eksikliğinin ortaya çıkmasına yol açabilir.
B12 eksikliği başta kan sistemi ve sinir sistemi olmak üzere çeşitli organlarda bozukluk yapar. B12 vitamini eksikliğinde en bilinen bulgu unutkanlık olmakla beraber bir çok belirti ve şikayete yol açabilir. Bunlar arasında kansızlık, çabuk yorulma, kalp çarpıntısı, fazla nefes alma, yürüme bozukluğu, ellerde ayaklarda uyuşma, depresyon bulguları, ellerde titreme, tat alma bozukluğu, çocuklarda gelişim geriliği, büyümede gerileme gibi bir çok bulgu yaratabilir. Özellikle genetik geçişli de olabileceği için intrinsik faktör eksikliği olan kişilerin ailelerinde B12 vitamini takibi yapılmalı, eksikliğinde tedavi uygulanmalıdır.
Kanda bakılacak B12 vitamini ile basit bir şekilde eksikliğinin tanısı konulabilir. Gerekirse daha ileri tetkikler ile bu eksikliğin nedeni araştırılabilir. Ayrıca mide bağırsak sisteminin değerlendirilmesi gerekebilir
Tedavisinde altta yatan sebebin belirlenmesi buna uygun olarak özellikle beslenmenin düzenlenmesi önemlidir. Bunun yanında ağızdan ilaç veya iğne tedavisi uygulanabilir. Eksikliğin vücutta yaptığı problemlerin düzelmesi zaman alacaktır. Ayrıca eksiklik saptanan kişilerin ailelerinde de B12 bakılması ve tedavi edilmesi önemlidir. Bunun yanında, eksiklik saptanan kişilerde belli zaman aralıklarıyla vitamin takibi yapılması iyi olacaktır.
DR.SERDAR TELLİOĞLU
